ΤΙΘΡΩΝΙΟ

Το Τιθρώνιο ή Τεθρώνιο ήταν αρχαία Φωκική πόλη, χτισμένη κοντά στην Αμφίκλεια, στην κοιλάδα του Βοιωτικού Κηφισού, στη βόρεια όχθη του. Η παλιά ονομασία του χωριού ήταν Ντερνίτσα (Δερνίτσα).

Σύμφωνα με την περιγραφή του Παυσανία, το αρχαίο Τιθρώνιο απείχε 15 στάδια από την Αμφίκλεια και είκοσι από την Δρυμαία. Επίσης, σε μικρή απόσταση από το Τιθρώνιο υπήρχε βωμός του Τιθρωνίου Απόλλωνα, αλλά και το μοναδικό στην Ελλάδα Μαντείο του Διόνυσου.

Ίχνη των τειχών της αρχαίας πόλης σώζονται σήμερα πάνω σε ένα λόφο κοντά στο σύγχρονο χωριό, στη θέση Κάστρο ή Παλιόκαστρο. Σώζονται ακόμα κομμάτια κιόνων, καθώς και ένα στρογγυλό οικοδόμημα από μεγάλες πέτρες.  Οι κάτοικοι του ήταν μάλλον αρχαιοαιλικής καταγωγής. Προερχόντουσαν πιθανώς από την Αίγινα ή την Κόρινθο και είχαν αρχηγό τους το Φώκο. Ο Φώκος οδήγησε το λαό του στην γύρω από τον Παρνασσό περιοχή η οποία πήρε και το όνομά του δηλαδή Φωκίδα. Κατά τη Νεολιθική εποχή η κοιλάδα του Κηφισού ποταμού παρουσιάζει μεγάλη εποικιστική κίνηση, καθώς βρέθηκαν όστρακα αγγείων και τάφοι ύστερο-Μυκηναϊκοί (1300 π.Χ.). Κατά την Ρωμαϊκή εποχή δεν υπάρχουν στοιχεία για την ζωή των κατοίκων του Τιθρωνίου.

Το Τιθρώνιο ήταν μία από τις Φωκικές πόλεις που κατέστρεψε ο στρατός του Ξέρξη κατεβαίνοντας το 480 π.Χ. προς την Αττική [1]. Αυτή είναι και η πρώτη εμφάνισή του στην ιστορία. Το 335 π.Χ. καταστράφηκε για δεύτερη φορά από τον Φίλιππο της Μακεδονίας κατά τον 2ο Φωκικό πόλεμο. Κατά την Ρωμαϊκή εποχή δεν υπάρχουν στοιχεία για την ζωή των κατοίκων του, αν και διάφορες επιγραφές που βρέθηκαν στη θέση Κάστρο μαρτυρούν ότι γνώρισε κάποια ακμή. Στη συνέχεια διατηρήθηκε ως μικρός οικισμός μέχρι την Τουρκοκρατία.

Η Ντερνίτσα αρχειακά εμφανίζεται το 1457 μ.Χ. στην πρώτη τουρκική απογραφή. Στα μέσα της Τουρκοκρατίας οι λιγοστοί της κάτοικοι μετοίκησαν στην Αμφίκλεια και στον κοντινό οικισμό Βερτζανό που δημιουργήθηκε στην ευρύτερη περιοχή όπως και άλλοι οικισμοί. Την περίοδο της επανάστασης πολλοί κάτοικοι των γύρω οικισμών δημιούργησαν το χωριό στη θέση που βρίσκεται σήμερα, δίνοντάς του το όνομα Nτερνίτσα. Στη θέση Κάστρο οχυρώθηκε το 1821 ο Οδυσσέας Ανδρούτσος μετά τη μάχη στο χάνι της Γραβιάς, χωρίς όμως να γίνει εκεί κάποια ουσιαστική μάχη.

Παραπομπές

 

• [1] Βικιθήκη Ιστορίαι (Ηροδότου)/Βιβλίο Η. πορευόμενοι γὰρ ταύτῃ παρὰ τὸν Κηφισὸν ποταμὸν ἐδηίουν πάντα, καὶ κατὰ μὲν ἔκαυσαν Δρυμὸν πόλιν κατὰ δὲ Χαράδραν καὶ Ἔρωχον καὶ Τεθρώνιον καὶ Ἀμφίκαιαν καὶ Νέωνα καὶ Πεδιέας καὶ Τριτέας καὶ Ἐλάτειαν καὶ Ὑάμπολιν καὶ Παραποταμίους καὶ Ἄβας, ἔνθα ἦν ἱρὸν Ἀπόλλωνος πλούσιον, θησαυροῖσί τε καὶ ἀναθήμασι πολλοῖσι κατεσκευασμένον.